Incoterms - co warto wiedzieć?

Incoterms (z ang. International Commercial Terms) to przyjęty i stosowany na całym świecie zbiór reguł dotyczących handlu i precyzujących warunki sprzedaży. W Polsce termin Incoterms funkcjonuje wymiennie z przetłumaczonym określeniem – Międzynarodowe Reguły Handlu, jednak ze względu na międzynarodowy charakter reguł, które tworzą jego zbiór, nazwa Incoterms jest zdecydowanie częściej spotykana w dokumentacji stanowiącej element umowy transgranicznej sprzedaży. Co warto wiedzieć o Incoterms? W jakich sytuacjach są stosowane reguły opisane w Incoterms i co oznaczają?

Czego dotyczą reguły Incoterms?

Incoterms w praktyce określają warunki sprzedaży, a więc doprecyzowują zakres odpowiedzialności nabywcy i sprzedawcy produktu, informują o podziale kosztów między nimi oraz zagadnieniach dotyczących transportu dobra objętego sprzedażą od sprzedawcy do nabywcy. Incoterms w obszarze transportu zawiera zasady dotyczące przewozu produktu, podziału powinności związanych z eksportem i importem między nabywającym i zbywającym towar, reguły rozdziału kosztów transportu i ewentualnego ubezpieczenia towaru, a także definiują zakres ryzyka stron transakcji handlowej i odpowiedzialności za stan transportowanego towaru. Incoterms opisują ponadto moment przeniesienia prawa własności w związku ze sprzedażą produktu.

Pierwszy zbiór reguł Incoterms został uzgodniony i opublikowany przez Międzynarodową Izbę Handlową (ICC) w 1936 roku i następnie był wielokrotnie nowelizowany. Najnowszą wersją Incoterms jest zbiór zasad i reguł skodyfikowany w 2020 roku, czyli Incoterms 2020. W związku z funkcjonowaniem różnych wersji Incoterms, w celu precyzyjnego wskazania, do której z nich odnoszą się ustalenia konkretnej międzynarodowej lub krajowej umowy sprzedaży, Incoterms opisuje się z podaniem roku jego skodyfikowania, np. Incoterms 2020, Incoterms 2010 itd.

Warto przy tym wiedzieć, że jeśli w umowie nie widnieje data wskazująca na konkretną wersję Międzynarodowych Reguł Handlu, przyjmuje się, że w kontraktach powstałych przed 31.12.2019 odesłanie dotyczy reguł Incoterms 2010, a w późniejszych Incoterms 2020.

Jakie reguły obejmuje Incoterms 2020?

Najbardziej aktualna wersja Incoterms, tj., Incoterms 2020 jest zbiorem 11 zasad tworzących dwie kategorie. Pierwsza kategoria obejmuje reguły dla wszystkich rodzajów i środków transportu, a druga zasady dla transportu morskiego i wodnego śródlądowego.

Każda zasada reprezentowana jest przez skrót literowy wywodzący się od pierwszych liter jej anglojęzycznej nazwy (np. DPU od „Delivery at Place Unloaded” – towar dostarczony i wyładowany w miejscu dostawy) i składa się z 10 artykułów obejmujących zobowiązania stron transakcji handlowej w zakresie: dostawy towaru i płatności za towar, licencji i upoważnień, umowy przewozu i ubezpieczenia, dostawy, przeniesienia ryzyka, podziału kosztów, zawiadomień, dokumentów przewozowych i dowodu potwierdzającego dostawę, kontroli, pakowania, oznaczania oraz innych dodatkowych ustaleń.

Formuły Incoterms – przykłady i wyjaśnienie ich znaczenia

Wszystkie reguły Incoterms mają za zadanie doprecyzować obowiązki i zakres odpowiedzialności za poszczególne elementy transakcji sprzedaży i jej realizacji, tj. dostawy, a w ten sposób stają się przydatnym narzędziem, które pozwala uniknąć nieporozumień między stronami umowy oraz niepewności co do jej realizacji wynikającej np. z odmiennej interpretacji przepisów przez stronę z innego kraju, systemu prawnego, obszaru kulturowego.

Poszczególne formuły umieszczone w zbiorze Incoterms uszeregowane zostały na zasadzie wzrastającej odpowiedzialności i ryzyka sprzedawcy. Oto przykłady najczęściej spotykanych reguł Incoterms:

• EXW (odbiór towaru przez kupującego) – oznacza minimalne zobowiązania sprzedającego, który zobowiązany jest jedynie zapakować towar i udostępnić go do odbioru nabywcy w wyznaczonym miejscu;
• FCA (towar przekazany kupującemu) – sprzedający odpowiada za zapakowanie, załadowanie towaru i dostarczenie towaru przewoźnikowi wskazanemu przez kupującego, a także przejmuje na siebie formalności celne związane z eksportem;
• DAP (towar dostarczony na miejsce dostawy) – obliguje sprzedawcę do dostarczenia towaru gotowego do wyładunku we wskazane miejsce, a wyładunek i odprawa celna należą do obowiązków kupującego;
• CIF (ubezpieczony towar dostarczony na pokład statku) – sprzedawca organizuje i opłaca przewóz towaru do portu oraz ubezpiecza go i odprawia, a nabywca przejmuje ryzyko związane z transakcją w momencie załadowania towaru na statek.