Czym jest recesja gospodarcza i co warto wiedzieć o tym zjawisku?

W ostatnich miesiącach sytuacja gospodarcza zarówno w Polsce, jak i na świecie jest dość dynamiczna. Odpowiadają za to różne wydarzenia, których konsekwencje wywołują szereg zazębiających się skutków odczuwalnych przez wszystkich obywateli. Jednym ze zjawisk, które w istotny sposób wpływa na sytuację gospodarczą, ekonomiczną, handel, relacje biznesowe i wiele innych sfer jest recesja. Co to jest i jakie czynniki powodują, że wskutek recesji dochodzi do zaburzenia tak wielu aspektów różnych działalności? Czy recesję można też rozpatrywać w kontekście pozytywnych okoliczności gospodarczych?

Recesja – co to jest?

Recesja jest zjawiskiem makroekonomicznym, które polega na charakterystycznym i widocznym zahamowaniu tempa wzrostu ekonomicznego i gospodarczego skutkującym widocznym spadkiem produktu krajowego brutto. Ze strony technicznej recesja definiowana jest często jako spadek PKB zauważalny przez minimum dwa kolejne kwartały.

Recesja gospodarcza przejawia się ogólnym spadkiem działalności gospodarczej. Szczególnie dostrzec to można w produkcji krajowej oraz poziomie zatrudnienia. Zjawisko to uznaje się zazwyczaj za pierwszą fazę cyklu koniunkturalnego. Szczególnie dużą recesję uznaje się też za depresję.

Charakterystycznymi przejawami recesji jest zazwyczaj niższy poziom wydajności pracy, obniżenie realnej płacy oraz zysków, w tym dochodów społeczeństwa, a także zahamowanie wzrostu gospodarczego. To również zmniejszenie tempa wzrostu gospodarczego i spadek nakładów inwestycyjnych oraz widoczny wzrost bezrobocia. W związku z recesją zmniejsza się również konsumpcja, czyli wydatki na jedzenie rozrywkę, ubrania itd.

Gospodarka nigdy nie ma charakteru stałego. Dlatego zazwyczaj recesja następuje po okresie boomu i jednoczenie poprzedza okres ożywienia, który następuje na skutek zmieniającej się sytuacji na rynku. Obecnie coraz częściej mówi się o recesji gospodarczej i jej skutkach w kontekście Polski i Europy. W związku z tym zmianom może ulec wiele dotychczasowych relacji biznesowych, układów handlowych i zasad, na jakich budowana była współpraca handlowa w ramach kraju, jak i za granicą. Podczas recesji mogą zmieniać się więc zasady transportu, dostaw, współpracy czy warunki, na jakich odbywa się eksport, import, odprawa celna i wiele innego rodzaju rozliczeń.

Jakie są przyczyny współczesnej recesji?

Wiele lat wstecz recesja powodowana była głównie przez czynniki niezależne od człowieka. Zjawisko to wywoływały głównie klęski żywiołowe, a także różnego rodzaju epidemie czy nieurodzaj gleb. W wyniku tych czynników spadała aktywność gospodarcza i tym samym skala produkcji.

W czasach współczesnych jednak główną rolę podczas recesji odgrywają czynniki wewnętrzne, a także polityka międzynarodowa. Za recesję w 2023 roku odpowiada głównie wojna na Ukrainie, która wywołała nie tylko konflikt zbrojny, ale też ekonomiczny, a także kryzys spożywczy i energetyczny. Wpływ na recesję mają również skutki pandemii COVID-19 i zamknięcie gospodarki w ostatnich latach. Problemy z dostawami wielu towarów nadal się utrzymują, zwłaszcza z takich krajów jak Chiny.

Przyczyną obecnej recesji jest także bieżąca sytuacja międzynarodowa. Z ujemnym wzrostem gospodarczym zmagają się inne kraje w Europie, a także na świecie. Poważnym problemem jest nadmierna ingerencja państw w ich gospodarkę, co znacznie osłabia aktywność różnych przedsiębiorstw. Rozwoju gospodarki nie ułatwiają wysokie podatki, a także stale rosnące koszty prowadzenia działalności. Sporym problemem jest także rozdawnictwo pieniędzy. Skutkuje ono występowaniem pieniądza bez pokrycia w pracy, a także ciągle rosnąca inflacja.

Do czego może doprowadzić recesja?

Chociaż zazwyczaj po recesji następuje znaczne ożywienie gospodarki i sytuacja ulega poprawie, należy mieć też świadomość, że recesja może się znacznie pogłębić i przynieść skutki negatywne. Już teraz w wielu przypadkach są one doskonale widoczne. Recesja często prowadzi do obniżenia średnich wynagrodzeń, co uderza w wiele gospodarstw domowych i znacznie wpływa na poziom życia i poczucie bezpieczeństwa obywateli. Niemal zawsze recesja gospodarcza wiąże się również ze wzrostem bezrobocia.

Recesja to także zmniejszenie konsumpcji i w wielu przypadkach również zahamowanie wzrostu cen. Często w takiej sytuacji budżetowej dochodzi także do pojawienia się dziury budżetowej. Zazwyczaj partie rządzące starają się ją załatać poprzez podniesienie podatków. Jednocześnie recesja wiąże się również ze spadkiem nakładów inwestycyjnych oraz zmniejszeniem poziomu wydajności pracy.

Po okresie, kiedy bezrobocie przestaje rosnąć, a produkcja spadać, recesja zazwyczaj kończy się. Chociaż zjawisko to przynosi negatywne skutki, należy zawsze pamiętać, że jest to okres całkowicie naturalny i potrzebny gospodarce. Umożliwia przywrócenie równowagi po intensywnym okresie boomu oraz powoduje, że inwestycje nierentowne oraz wszelkie biznesy bez przyszłości upadają. Dochodzi do uwolnienia zasobów, które można wykorzystać w znacznie lepszy sposób.

Warto też wspomnieć, że recesja to okres, kiedy banki ograniczają udzielanie kredytów. Wówczas zarówno klienci indywidualni, jak i firmy ograniczają wydatki, aby nauczyć się lepiej gospodarować własnymi finansami. Wówczas mogą oni wykorzystać zaoszczędzone zasoby lepiej i w niedługim czasie osiągnąć znacznie większy zysk.

Czy warto inwestować podczas recesji?

Chociaż często mawia się, że recesję lepiej przeczekać, niekiedy to właśnie inwestowanie w tym okresie jest tym, co może się najbardziej opłacić. Trudna sytuacja gospodarcza powoduje, że wiele firm i przedsiębiorstw nie daje rady przetrwać tego okresu i zmuszona jest zrezygnować ze swojej działalności lub zawęzić obszar jej funkcjonowania. Wówczas wyprzedaje niektóre maszyny, nieruchomości, flotę, udziały i innego rodzaju dobra, które można nabyć za wyjątkowo atrakcyjną cenę. Kiedy recesja się kończy i gospodarka na nowo rozkwita, zakupione w ten sposób aktywa i pasywa mogą w bardzo szybki sposób przynieść ogromne zyski.

Podobnie jest w przypadku osób prywatnych. Jeżeli dysponujemy oszczędnościami i planujemy zakup auta czy mieszkania lub domu, okres recesji może być doskonałą okazją na zakup pojazdu lub nieruchomości w atrakcyjnej cenie. Często w tym trudnym okresie niektórzy potrzebują gotówki na codzienne wydatki lub kontynuacja budowy czy spłata zobowiązań ich przerasta, dlatego postanawiają zbyć swoją własność po wyjątkowo niskiej cenie.

Jak recesja wpływa na inflację?

Podczas recesji wartość waluty spada niezależnie od tego, jak silna jest ona przed wystąpieniem tego zjawiska. Skutkiem tego może być wyższa inflacja lub stale rosnąca. Wystąpienie rosnącej inflacji wraz z recesją jest szczególnie trudne dla społeczeństwa, które wskutek tego ubożeje. Za te same pieniądze jest wówczas w stanie nabyć znacznie mniej towarów i może skorzystać z mniejszej ilości usług czy rozrywek niż dotychczas.

Ponadto recesja wraz z rosnącą inflacją wpływa na spadek dochodów, a także wzrost bezrobocia. Gorsza sytuacja ekonomiczna społeczeństwa powoduje, że ludzie rezygnują z planowanych od dawna zakupów, zawężają swoje wydatki jedynie do podstawowych produktów, rezygnują z planów wakacyjnych itd.

Jak recesja wpływa na sytuację kredytobiorców?

Z kwestią finansów, comiesięcznych zarobków, wydatków i oszczędności silnie związana jest również sfera kredytów oraz wszelkiego rodzaju pożyczek. Dotyczy to zarówno osób, które już spłacają określone zobowiązanie, jak i tych, którzy planują skorzystać z jednego z produktów bankowych. Niestety także na tę grupę osób istotnie wpływa recesja. Co to może oznaczać?

Recesja gospodarcza obniża wzrost tempa PKB, co realnie odbija się w większości przypadków na zdolności kredytowej. Zatem uzyskanie kredytu może być o wiele trudniejsze, a już na pewno w takiej kwocie, w jakiej było to możliwe przed nastaniem recesji. Problem ten niestety dotyczy również tych, którzy już spłacają zaciągnięty wcześniej kredyt. Poprzez niższe dochody kredytobiorcy ci mogą nie mieć dostatecznych środków w comiesięcznym budżecie, aby w stosownym terminie spłacać raty o określonej wysokości. Sytuacji nie ułatwiają rosnące ceny i spadek zatrudnienia.

Wiele osób zastanawia się, czy recesja stanowi realne zagrożenie. W tej kwestii raczej nie powinniśmy mieć wątpliwości i już dziś rozważnie gospodarować posiadanymi środkami. Nie oznacza to oczywiście, że mamy zupełnie zrezygnować ze wszystkich planów czy przyjemności. Warto jednak zastosować metodę małych kroków i poszukać oszczędności tam, gdzie one wręcz wychodzą nam naprzeciw.

Jednym ze sposobów na obniżenie wydatków jest poszukiwanie konkurencyjnych cen i korzystanie z usługodawców, którzy wykonują swoje usługi zarówno dobrze, jak i tanio. Przykładowo w kwestii usług kurierskich najtańszy transport przesyłek można znaleźć i porównać na naszej platformie kurierskiej AlleKurier.

Zobacz także: